Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, Ψυχολόγος BSc MSc αρ. αδ. 3750/19.5.97

 

 

Προαγωγή Ψυχικής Υγείας

 

Η θετική ψυχολογία όπως την εφαρμόζει η ψυχολόγος Ι.Ν.Τριπερίνα BSc. MSc.

 

 

Βρίσκεστε στην ενότητα

1. Ψυχική Υγεία - Συναισθήματος, Προσωπικότητας, Συμπεριφοράς

 

 

 

Η ψυχολογία έχει περάσει στη συνείδηση των ανθρώπων ως η ενασχόληση με το πρόβλημα, την ασθένεια, την παρέκκλιση, τη μειονεξία, τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης οντότητας, με σκοπό τη βελτίωση. Οι σύγχρονες επιστημονικές τάσεις αλλάζουν αυτό το στερεότυπο. Τις τελευταίες δεκαετίες το σημείο εκκίνησης των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, όπως και των επιστημών υγείας, δεν είναι ο ασθενής αλλά ο φυσιολογικός (υγιής) άνθρωπος, εκείνος που ενδιαφέρεται για την υγεία του, τη σωματική και την ψυχική, και μεριμνά τόσο για την πρόληψη όσο και για την προαγωγή της ευημερίας του.

Σύμφωνα με την παλιότερη θεώρηση των πραγμάτων, ο άνθρωπος που αντιμετώπιζε ένα πρόβλημα επισκεπτόταν τον ειδικό, του το παρουσίαζε και περίμενε την επιστημονική του βοήθεια για να το επιλύσει.

Σύμφωνα με τη νεότερη θεώρηση, ο άνθρωπος:

α. Επισκέπτεται τον ειδικό πριν του παρουσιαστεί το πρόβλημα, για "προληπτικούς" λόγους. Έτσι, δεν περιμένει να δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα για να δει πώς θα το λύσει, αλλά κάνει ό,τι χρειάζεται για να προλάβει τυχόν προβλήματα ή τις δυσμενέστερες συνέπειες μιας δύσκολης κατάστασης.

β. Τυγχάνει ιδιαίτερης φροντίδας από τον οργανισμό και την επιχείρηση όπου εργάζεται ή την κοινότητα όπου ανήκει ή το ίδρυμα όπου σπουδάζει. Έτσι, αυτοί οι φορείς τον ενημερώνουν εγκαίρως δια μέσου ενός ειδικού, για το πώς θα αντιμετωπίσει τα ζητήματα που τον απασχολούν πριν γίνουν προβλήματα, λχ. βελτίωση επικοινωνίας, διαχείριση σχέσεων, διαχείριση άγχους.

γ. Επισκέπτεται τον ειδικό χωρίς να αισθάνεται προβληματικός (ή βάζοντας άλλες ταμπέλες) αλλά για να αποκτήσει λειτουργικότερα όπλα στη φαρέτρα των αντιδράσεών του, επειδή είναι "καλός" για να γίνει "καλύτερος", ή επειδή είναι λιγότερο αποτελεσματικός και ικανοποιημένος από ό,τι ήταν μέχρι πρότινος, ή για να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, ή γιατί σε κάποια μεγαλύτερη ή μικρότερη περίοδο της ζωής του δυσκολεύεται να διαχειριστεί συναισθήματα/καταστάσεις/κρίσεις.

Αυτή η θεώρηση είναι η θεώρηση της θετικής ψυχολογίας που βασίζεται στην αρχή ότι αυτός που μπορεί να βοηθηθεί περισσότερο είναι ο φυσιολογικός άνθρωπος και αυτό που μπορεί να βοηθηθεί καλύτερα είναι οι δυνατότητες του ανθρώπου. Σύμφωνα με τη θετική ψυχολογία, φυσιολογικός είναι ο μέσος άνθρωπος, με τις φωτεινές και τις σκοτεινές του πλευρές, με τα άγχη, τους φόβους και τις αγωνίες του, με τις διαφορετικές διαθέσεις του, με τις ανασφάλειες και τις προσδοκίες του. Στην καθημερινότητά του ο μέσος άνθρωπος, σε ζητήματα, μικρά και μεγάλα, μπορεί να χρειάζεται υποστήριξη, κατεύθυνση, ενδυνάμωση, καθοδήγηση. Ο ψυχολόγος, που βασίζεται στη θετική ψυχολογική προσέγγιση, είναι σε θέση να του παρέχει υπηρεσίες ψυχολογικής θεραπείας, συμβουλευτικής και coaching. Εδώ χρειάζεται να απαλλαγούμε από την αντίληψη της ψυχολογικής θεραπείας μόνο ως θεραπείας μιας διαγνωσμένης ψυχικής διαταραχής (κατά DSM - diagnostic statistical manual for mental disorders). Η θετική ψυχολογία μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο, που δεν πάσχει από κάποια διαταραχή, από κάποιο σύνδρομο, δεν είναι ασθενής, αλλά τον απασχολούν διάφορα ζητήματα, καθώς συναντά δυσκολίες ή ευκαιρίες στην εξέλιξη της ζωής του. Επίσης, η θετική ψυχολογία μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο, ανεξάρτητα από το εάν πάσχει από κάποια διαταραχή, συμπληρωματικά με άλλου είδους θεραπείες. Η θετική ψυχολογία μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να εντοπίσει και να αξιοποιήσει τις δυνατότητές του.

Οι δυνατότητες αφορούν κυρίως σε πέντε σημαντικούς τομείς: ενδοπροσωπικές σχέσεις, διαπροσωπικές σχέσεις, κοινωνικές σχέσεις, επίτευξη στόχων, γνώσεις.
Ακολουθούν μερικές απλές ερωτήσεις για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων:
Ενδοπροσωπικές σχέσεις:
Πόσο συνεπείς είστε όσον αφορά αυτά που πιστεύετε, θέλετε και κάνετε;
Πόσο αυτορρυθμίζετε τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά σας;
Διαπροσωπικές σχέσεις:
Πόσο στενές σχέσεις δημιουργείτε, τι προσφέρετε, τι σας προσφέρουν;
Πόσο καταλαβαίνετε τον άλλο ερχόμενος/η στη θέση του;
Κοινωνικές σχέσεις:
Κατά πόσο και πώς επηρεάζετε τους άλλους;
Πώς εκφράζετε την κοινωνική σας ευθύνη;
Επίτευξη στόχων:
Πόσο επιμένετε μέχρι να πετύχετε αυτό που θέλετε;
Με πόσο ενθουσιασμό προσπαθείτε να πετύχετε τους στόχους σας;
Γνώση:
Πόσο αγαπάτε τη μάθηση και πώς το δείχνετε;
Κατά πόσο και πώς εκφράζετε τη δημιουργικότητά σας;

 

Ένα μέσο με το οποίο βοηθά η θετική ψυχολογία είναι ο λόγος, δηλαδή η συνομιλία, στα πλαίσια μιας δυναμικής σχέσης κατανόησης και υποστήριξης μεταξύ του ψυχολόγου και του ενδιαφερόμενου. Με το λόγο ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει πιο κοντά στις αιτίες των ζητημάτων που τον απασχολούν, να μιλήσει για τις σκέψεις του, να δώσει όνομα στα συναισθήματά του, να θέσει σε διαφορετική προοπτική τη συμπεριφορά του. Η συνομιλία στη θετική ψυχολογία είναι ανοιχτή, δομημένη ή ημιδομημένη - ο ψυχολόγος διευκολύνει τη δομή της έχοντας θέσει ένα στόχο, από κοινού με τον ενδιαφερόμενο, και αναπροσαρμόζοντάς τον, καθώς εξελίσσεται η συνεργασία. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει συνηθίσει να μιλάει περιγραφικά και επιφανειακά, σε επίπεδο γεγονότων. Πιστεύει ότι δεν υπάρχει λόγος να μιλήσει διαφορετικά (με σκέψεις, ιδέες και συναισθήματα) γιατί ο άλλος ή οι άλλοι δεν έχουν χρόνο και διάθεση να ακούσουν ή, ακόμα κι αν έχουν, δεν θα τον καταλάβουν. Έτσι, ο άνθρωπος καταπιέζεται, κρύβεται, συμβιβάζεται, καθηλώνεται, παρεμποδίζεται, αυτοπεριορίζεται. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει ανάγκη να έρθει πιο κοντά στον εαυτό του μαθαίνοντας να κάνει εποικοδομητικό εσωτερικό μονόλογο. Έχει επίσης ανάγκη να έρθει πιο κοντά στους άλλους μαθαίνοντας να κάνει εποικοδομητικό διάλογο μαζί τους. Η θετική ψυχολογία ανταποκρίνεται σε αυτές τις ανάγκες εξοπλίζοντας τον άνθρωπο για να πετύχει ό,τι επιδιώκει και χρειάζεται, αξιοποιώντας το λόγο για να οργανώσει τη σκέψη, τα συναισθήματα, το σώμα, τη συμπεριφορά, τις σχέσεις και τη σημασία.

 

Ένα άλλο μέσο με το οποίο βοηθά η θετική ψυχολογία είναι το βίωμα και συγκεκριμένα το βιωματικό παιχνίδι [βλ. Συναισθηματικό Παιχνιδοσχολείο]. Βιωματικά παιχνίδια δημιουργούμε καθώς διαμορφώνουμε τις συνθήκες και δίνουμε ευκαιρίες για μοναδικές εμπειρίες με αναπτυξιακούς στόχους. Αξιοποιούμε - στα πλαίσια αληθινών σεναρίων με βάση το χρόνο, τον τόπο και προσωπικά δεδομένα - όλες τις διαθέσιμες δυνατότητες και τα εκφραστικά μέσα:

τη φύση

τις ανθρώπινες σχέσεις, την αλληλεπίδραση

τα συναισθήματα

τις ιδέες

τη λογική

τις κινήσεις του σώματος

τους ήχους

τις λέξεις

τα σχέδια

τις εικόνες.

Ο άνθρωπος, στο διάβα της ιστορίας του, από την επικοινωνία διά του λόγου (ομιλίας), πέρασε στην επικοινωνία δια της γραφής και της ανάγνωσης πολλαπλασιάζοντας τις επικοινωνιακές δυνατότητες, ενώ τώρα βρισκόμαστε στην εποχή του ψηφιακού γραμματισμού με ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες. Στα πλαίσια της θετικής ψυχολογίας αξιοποιούμε τις σύγχρονες δυνατότητες, χωρίς να αφήνουμε πίσω το αξεπέραστο μεγαλείο της άμεσης επικοινωνίας με τη συνομιλία πρόσωπο με πρόσωπο. Αυτό είναι και θα είναι πάντα μπροστά!

 

Copyright, Ιανουάριος 2006, Ιωάννα Ν. Τριπερίνα.

Μόνο με την έγγραφη άδεια της συγγραφέως επιτρέπεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιοδήποτε τρόπο - έντυπο, ηλεκτρονικό, ηχητικό ή οπτικό - ή μορφή - τμηματικά ή περιληπτικά.

 

 

 

Ιωάννα Ν. Τριπερίνα, Ψυχολόγος BSc MSc

Έδρα CleverCareer: Γληνού Δημ. 38, 32200 Θήβα, Βοιωτία, Ελλάδα | T. +302262302619 | K. +306977702872

gmail: ioannatriperina

www.clevercareer.gr, copyright Ι.Ν.Τ, 2000-2020

 

 

Συνδεθείτε μαζί μας